Caz müziğinde en etkileyici şeyin ne olduğunu soracak olursanız, cevabım şüphesiz “stillerdeki evrim” olurdu. Bu evrim kaçınılmazlık ve bütünlük içinde cereyan etti. Avrupa’da barok, klasizm ve romantizim neyse cazın evrimi içinde stiller de aynı şeydir. Yani her biri kendi zamanıyla örtüşür ve hiçbir stil diğerinin yerine geçemez. Her stil bir öncekini içinde taşır.
Cazın New Orleans’da doğduğu neredeyse herkes tarafından bilinen bir doğrudur. Aslında doğru olan cazın doğuşundaki en önemli kent olduğudur. Yanlış olan ise cazın tek başına bu kentte doğduğunu düşünmektir. Zaten stil denilen şey, farklı yerlerdeki farklı insanların, birbirinden bağımsız olarak aynı ya da benzer sanatsal sonuçlara varmasıdır.
New Orleans stili caz müziğindeki ilk stil olarak nitelendirildi. Oysa o dönemden önce ragtime vardı. Ragtime’ın baş şehri ise Scott Joplin’in mesken tuttuğu Missouri eyaletindeki Sedalia idi. Joplin önde gelen ragtime bestecisi ve piyanistidir.Ragtime konusunda en temel şeyleri hemen söylemek gerekirse; Rag, ağırlıkla besteye dayanır ve öncelikle piyanoyla icra edilir. Bestelendiği için cazın temel özelliklerinden olan doğaçlamadan yoksundur. Kırık dökük de olsa bir temposu vardır.Bu nedenle de caza dahil edilmesi olağan hale gelmiştir. Zaten müzisyenler rag’leri sadece yorumlamakla kalmayıp, caz doğaçlamaları için tema olarak kullanmaya oldukça erken başlamışlardır.
Scot Joplin
Scott Joplin gerçek melodik buluşların ustasıydı. İnanılmaz derecede üretkendi. 30'un üzerinde rag’i vardır. En önemlileri Maple Leaf Rad ve The Entertainer günümüzde hala severek dinlenmektedir.
Scott Joplin dışında birçok ragtime piyanisti vardı: Sr. Louisli bir bar sahibi Tom Turpin, Kansas Cityli bir tiyatro organizatörü James Scott, tekstil tüccarı Joseph Lamp, Louis Chauvin, May Aufderheide ve Eubie Blake.
Ragtime’ı belli bir besteye dayanıp çalınmasından koparıp, melodik malzemeyi daha özgün hale getirmeyi başaran kişi Jelly Roll Morton’dur. İşte bu yüzdendir ki New Orleons geleneğini başlatan en önemli müzisyenlerden biri olarak gösterilmektedir. Morton doğaçlama yapan ilk tanınmış caz piyanisti olarak önemlidir.
Bir sonraki yazımız New Orleons stili olacaktır. Sevgiyle…Cazla…
Kaynakça:
Berendt, E.J.,(2010), “Caz Kitabı”, Ayrıntı Yayınları, İstanbul
Makaledeki tüm bilgiler Caz Kitabı’ndan alınmıştır.
| www.cazodasi.com | Facebook | İnstagram |